️ راهنمای انتخاب کلید، فیوز و کنتاکتور مناسب برای بانک خازنی

انتخاب کلید مناسب برای بانک خازنی

در مدارهای خازنی، علاوه بر کنتاکتور که وظیفه قطع و وصل مکرر را دارد، وجود یک کلید قدرت برای حفاظت و ایزوله‌ سازی مدار از شبکه ضروری است. 

انتخاب کلید قدرت برای بانک خازنی (مانند کلید اتوماتیک یا هوایی) باید بر اساس دو معیار اصلی صورت پذیرد: 

1. جریان نامی (In): جریان نامی کلید باید حداقل 1.5 تا 1.8 برابر جریان نامی خازن (با در نظر گرفتن هارمونیک‌ ها و تلرانس تولید خازن) باشد. 
2. جریان اتصال کوتاه (Icu): کلید باید توانایی قطع بالاترین جریان اتصال کوتاه پیش‌ بینی شده در محل نصب را داشته باشد. 

استفاده از کلیدهای اتوماتیک با مشخصه حرارتی (Overload) مخصوص بانک‌ های خازنی که تحمل جریان هجومی را داشته باشند، توصیه می‌ شود. 

انتخاب فیوز مناسب برای بانک خازنی 

فیوزها نقش حیاتی در حفاظت در برابر اتصال کوتاه ایفا می‌ کنند. با توجه به طبیعت بانک خازنی، انتخاب فیوز مناسب خازنی بسیار حساس است. 

چرا فیوزهای استاندارد (gG/gL) مناسب نیستند؟

فیوزهای عمومی (gG) برای حفاظت موتورها یا کابل‌ ها طراحی شده‌ اند و توانایی تحمل جریان‌ های هجومی بالای خازن‌ ها را در طول عمر خود ندارند. در نتیجه، این فیوزها به مرور زمان ضعیف شده و بدون وجود اتصال کوتاه واقعی، قطع می‌ شوند (پدیده خستگی یا Aging). 

معرفی فیوزهای مخصوص حفاظت خازن

بهترین گزینه برای حفاظت خازن‌ ها، فیوزهای با مشخصه زمانی-جریانی کندکار (Time-Delay) یا فیوزهای تخصصی حفاظت نیمه‌ هادی و خازن (مانند فیوز لینک aR/gR) هستند که: 

• تحمل جریان‌های هجومی بالا را دارند. 

• زمان قطع سریع در صورت بروز اتصال کوتاه دارند. 

انتخاب فیوز مناسب خازنی

جریان نامی فیوز باید به گونه‌ ای انتخاب شود که بتواند به طور پیوسته جریان نامی خازن را تحمل کند و از قطع ناخواسته به دلیل جریان هجومی جلوگیری شود. 

I_Fuse ≥ 1.5 × I_C

که در آن: 

• I_Fuse : جریان نامی فیوز 
• IC : جریان نامی بانک خازنی (با در نظر گرفتن هارمونیک‌ ها) 

کلید فیوز مناسب برای بانک خازنی

استفاده از کلید فیوز مناسب برای بانک خازنی (Fuse Switch Disconnector) که ترکیبی از یک کلید قطع و وصل و محل نصب فیوز باشد، علاوه بر حفاظت در برابر اتصال کوتاه، امکان جداسازی ایمن مدار را نیز فراهم می‌ سازد. این نوع کلیدها باید از لحاظ مکانیکی و حرارتی توانایی تحمل تنش‌ های ناشی از وصل خازن‌ ها را داشته باشند. 

 

جداول و فرمول‌ های محاسبه پارامترهای حفاظتی 

معیارهای محاسبه جریان نامی کلید فیوز مناسب برای بانک خازنی

طبق استاندارد، وسایل حفاظتی و قطع و وصل باید برای تحمل حداقل 1.35 تا 1.5 برابر جریان نامی خازن (به دلیل تلرانس تولید و هارمونیک‌ ها) انتخاب شوند. 

فرمول محاسبه جریان هجومی لحظه‌ ای بانک خازنی

محاسبه دقیق جریان هجومی (Inrush Current) پیچیده است و به پارامترهای مختلفی مانند امپدانس منبع و امپدانس خازن‌ ها بستگی دارد. حداکثر جریان هجومی تئوری (I_peak) از رابطه زیر پیروی می‌ کند: 

I_peak = V_peak √(^C⁄_L)

که در آن: 

• V_peak : مقدار پیک ولتاژ شبکه
• C: ظرفیت خازنی (فاراد)
• L: اندوکتانس مدار (شامل اندوکتانس منبع و کابل‌ ها) (هانری) 

این فرمول نشان می‌ دهد که هرچه اندوکتانس مسیر کمتر باشد، جریان هجومی لحظه‌ ای بزرگتر خواهد بود. به همین دلیل، طرز کار کنتاکتورهای خازنی و مقاومت‌ های میراکننده آن، عملاً اندوکتانس لحظه‌ ای مدار را افزایش داده و جریان پیک را محدود می‌ کنند. 

نکات کلیدی در نصب و بهره‌ برداری 

• استانداردها: همواره تجهیزات را بر اساس الزامات استاندارد IEC ۶۰۸۳۱ (برای خود خازن‌ ها) و IEC ۶۰۹۴۷ (برای کلید و کنتاکتور) انتخاب کنید. 

• هماهنگی: اطمینان حاصل کنید که کلید، فیوز و کنتاکتور از لحاظ جریان و مشخصه قطع کاملاً با یکدیگر هماهنگ باشند (Coordination). 

• جلوگیری از نصب موازی: به هیچ وجه از دو کنتاکتور یا کلید معمولی به صورت موازی برای قطع و وصل خازن استفاده نکنید. 

 

✅ نصب و راه‌ اندازی بانک خازنی 

بهنیکو با تیم مهندسی مجرب، تمامی مراحل سفارش و نصب بانک خازنی و جبران ساز توان راکتیو را با رعایت دقیق استانداردهای فنی برای شما انجام می‌ دهد. 

📞 همین حالا با متخصصین بهنیکو تماس بگیرید و مشاوره رایگان دریافت کنید! 01144443988 - 01144443979

 سوالات پر تکرار (FAQ) 

1. بهترین نوع کنتاکتور برای خازن‌ های بالای ۱۰۰ کیلووار چیست؟ 

 برای خازن‌ های با ظرفیت بالا (معمولاً بالای ۱۰ کیلووار)، استفاده از کنتاکتور خازنی (با مقاومت‌ های میراکننده) الزامی است. این کنتاکتورها به طور خاص برای مدیریت جریان‌ های هجومی بالا طراحی شده‌ اند و عمر مفید بالایی دارند. 

2. جریان هجومی خازنی (Inrush Current) چیست و چگونه محاسبه می‌ شود؟ 

جریان هجومی یک پالس بسیار کوتاه و با دامنه زیاد است که در لحظه وصل خازن (زمانی که خازن دشارژ است) از شبکه کشیده می‌ شود. فرمول محاسبه جریان هجومی لحظه‌ ای بانک خازنی تئوری در بخش های بالا ذکر شد، اما در عمل، تولیدکنندگان تجهیزات حفاظتی، داده‌ های تست شده را ارائه می‌ دهند. 

3. آیا می‌ توان از یک کلید مینیاتوری (MCB) برای حفاظت یک خازن کوچک استفاده کرد؟ 

خیر، استفاده از MCBها یا کلیدهای مینیاتوری تیپ B و C برای خازن‌ ها توصیه نمی‌ شود. به دلیل حساسیت حرارتی بالای این کلیدها نسبت به جریان‌ های پیک، حتی در خازن‌ های کوچک، احتمال قطع ناخواسته زیاد است. باید از فیوزهای کندکار یا تخصصی استفاده کرد. 

4. آیا برای بانک‌ های خازنی کوچک (کمتر از ۱۰ کیلووار) هم استفاده از کنتاکتور خازنی الزامی است؟ 

هرچند در ظرفیت‌ های بسیار کم (مثلاً زیر ۵ کیلووار)، برخی از کنتاکتورهای با کیفیت بالا ممکن است تحمل کنند، اما به طور کلی برای تضمین عمر طولانی و ایمنی، بهتر است برای هر ظرفیتی از کنتاکتور خازنی استفاده شود، مگر آنکه سازنده خازن یا کنتاکتور، استفاده از مدل استاندارد را برای ظرفیت‌ های پایین صراحتاً مجاز اعلام کرده باشد. 

🟢 خرید انواع خازن صنعتی

آیا به دنبال خازن‌ های صنعتی با کیفیت و استاندارد هستید؟

بهنیکو تامین‌ کننده تخصصی و معتبر، مجموعه‌ ای کامل از انواع خازن صنعتی (شامل خازن‌ های فشار ضعیف و فشار متوسط) را برای بهبود ضریب توان و کیفیت برق کارخانه شما عرضه می‌کند

جمع‌ بندی 

انتخاب صحیح کلید، فیوز و کنتاکتور برای بانک خازنی، سنگ بنای یک سیستم جبران‌ ساز توان راکتیو مطمئن و با دوام است. با تمرکز بر طرز کار کنتاکتورهای خازنی و استفاده از مکانیزم میراکننده، و همچنین انتخاب فیوز مناسب خازنی که تحمل پالس‌ های جریان را داشته باشد، می‌ توان از آسیب‌ های جدی و هزینه‌ های تعمیر و نگهداری پیشگیری کرد. همواره ضریب ایمنی حداقل 1.5 برابر جریان نامی را در انتخاب تمامی تجهیزات حفاظتی و قطع و وصل در نظر بگیرید.